Is een preventieadviseur voor ieder bedrijf verplicht?
Moet een kleine KMO voldoen aan de Codex wetgeving, moeten ze een preventieadviseur hebben? Het antwoord is vrij eenvoudig: ja. Elke werkgever die één iemand tewerkstelt met een arbeidsovereenkomst, een leerovereenkomst, een interim contract of iemand die stage loopt, moet de nodige welzijnsdocumenten kunnen voorleggen (Codex Art. I.1-2).
Elke werkgever is verplicht een Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk op te richten. Daartoe beschikt iedere werkgever over ten minste één preventieadviseur. In de regel is dit een werknemer die de functie van preventieadviseur vervult. In ondernemingen met minder dan 20 werknemers kan de werkgever zelf de rol van preventieadviseur vervullen.
Hoe de sociale verkiezingen opstarten
In mei 2020 zullen in duizenden organisaties sociale verkiezingen worden georganiseerd. Elke vier jaar worden de leden gekozen voor het comité preventie en bescherming op het werk (vanaf 50 werknemers) en de ondernemingsraad (vanaf 100 personeelsleden). Concreet mag je de stembusgang inplannen tussen 11 en 24 mei 2020. Het ganse proces die eraan voorafgaat, wordt op gang geschoten over een periode van 150 dagen en start dus tussen 13 en 26 december 2019.
De technische bedrijfseenheid (TBE) – het belangrijkste begrip
Sociale verkiezingen of een interne preventieadviseur zijn verplicht van zodra je de hogervermelde tewerkstellingsdrempels bereikt. Maar vandaag zijn bedrijven steeds vaker netwerken van verschillende juridische entiteiten. Maar wie denkt dat hij op die manier de wet kan omzeilen en geen overlegorganen moet installeren, is eraan voor de moeite. De wetgever riep de ‘technische bedrijfseenheid’ in het leven als basis voor de personeelstelling. Bestaat er tussen de verschillende vennootschappen een sociale en economische samenhang, dan worden ze als één TBE beschouwd. In geval van twijfel primeren de sociale criteria.
Wat zijn economische criteria:
- Zelfde maatschappelijke zetel
- Dezelfde aandeelhouders, groep van personen met onderlinge familiebanden
- Participeren in elkaars kapitaal
- Dagelijks bestuur door één managementcomité of zelfde personen
- Gemeenschappelijke boekhouding, administratie, personeelsdienst…
- De verschillende vennootschappen, zusterbedrijven zijn op elkaar afgestemd, gelijkaardig of vullen elkaar aan
- De verschillende bedrijven doen een beroep op eenzelfde extern boekhoudkantoor
- Hetzelfde logo of huisstijl …
Bij sociale criteria denken we aan:
- Een gemeenschappelijk personeelsbeleid
- Wordt er een gemeenschappelijk loonbeleid gehanteerd?
- Worden er samen een nieuwsjaarreceptie of personeelsfeest georganiseerd?
- Hetzelfde sociaal secretariaat
- Dezelfde externe dienst voor preventie en bescherming op het werk
- Zelfde arbeidsongevallenverzekeraar, groepsverzekering
- Zelfde uitzendkantoren
- Zelfde arbeidsovereenkomsten, uurroosters, sociale documenten …
- Zelfde of nabijgelegen gebouwen
- Zelfde informaticanetwerk, servers…
De technische bedrijfseenheid (TBE) valt niet noodzakelijk samen met de juridische entiteit (een NV, een BVBA, een VZW, …). Er kunnen zich verschillende scenario’s voordoen.
Voorbeeld
onderneming X heeft vier vestigingen:
A: 30 werknemers
B: 72 werknemers
C: 19 werknemers
D: 58 werknemers
Is er een ondernemingsraad nodig? Geen enkele vestiging bereikt de drempel van 100 werknemers er wordt een ondernemingsraad opgericht op het niveau van de juridische entiteit (onderneming X).
Waar moet een Comté PBW worden opgericht?
B en D dienen een eigen comité op te richten want zij bereiken de drempel van 50 werknemers.
Voor A en C zijn er verschillende mogelijkheden:
ofwel vormen A en C samen een comité;
ofwel worden A en C samengevoegd bij B of D;
ofwel vormt A met B een comité, en C met D;
ofwel vormt A met D een comité, en C met B.
Wie beslist?
In eerste instantie is het de werkgever die bepaalt hoe de technische bedrijfseenheid wordt afgebakend. Hij moet zijn beslissing bekend maken 60 dagen voor de officiële kiesprocedure.
De werknemers/vakbonden kunnen de beslissing van de werkgever betwisten. Eerst zal de werkgever proberen onderhandelen met de vakbond om tot een akkoord te komen. Lukt dit niet, zal de arbeidsrechtbank uitsluitsel moeten geven.
De gemiddelde tewerkstelling
Om te weten of je de tewerkstellingsdrempel van 50 of 100 werknemers overschrijdt, bereken je de gemiddelde tewerkstelling tijdens de zogeheten referentieperiode. Die loopt van 1 oktober 2018 tot en met 30 september 2019. Naast je vaste personeelsbestand tel je ook uitzendkrachten mee, maar enkel voor de periode van 1 april tot 30 juni 2019. Wie valt buiten de telling? Werknemers met een vervangingscontract en uitzendkrachten die een vast personeelslid vervangen waarvan het arbeidscontract geschorst is.
Wie mag stemmen?
Alle arbeiders en bedienden die op de dag van de verkiezingen 3 maanden of langer aan de slag zijn in je onderneming mogen hun stem uitbrengen op een van de kandidaat-werknemersafgevaardigden. Leidinggevenden mogen zich niet kandidaat stellen, noch deelnemen aan de stemming.
Een goede voorbereiding
De sleutel tot een vlot proces ligt in een goede voorbereiding. Wie zich tijdig informeert bij zijn sociaal bureau en omringt met de juiste expertise, verzekert zich van een vlotte verkiezingsprocedure en een constructief sociaal overleg en werking van het comité preventie en bescherming op het werk.