Met bijna 200.000 zijn ze: vrouwen en mannen die onze huizen poetsen, kantoren schoonmaken of met grof geschut de voedingsindustrie ontsmetten. Terwijl zij de wereld properder maken, plegen ze wel een aanslag op hun eigen lichaam. Hun gezondheid staat op het spel en ondertussen hebben we niets door. Schoonmakers, schoonheidsspecialistes, schilders of decorateurs. Iedereen die in contact komt met krachtige oplosmiddelen in verfverdunners of reinigingsmiddelen maakt 50 procent meer kans op multiple sclerose (MS).
Ziekte van het centrale zenuwstelsel
Multiple sclerose (MS) is wereldwijd een van de meest voorkomende chronische neurologische aandoeningen bij jonge volwassenen. De naam multiple sclerose komt voort uit de vele (multiple) plaatsen van de littekens (scleroses) in de witte stof van het centraal zenuwstelsel (dat zijn de hersenen en het ruggenmerg).
In België lijden naar schatting ruim 10.000 inwoners aan deze ziekte. MS kan op elke leeftijd beginnen maar de eerste symptomen verschijnen over het algemeen tussen 20 en 40 jaar. Vrouwen worden om onduidelijke reden 2 tot 3 keer vaker getroffen dan mannen.
Risico’s vluchtige organische stoffen
Roken is ongezond, dat weet iedereen. Producten zoals reinigingsmiddelen, ontvetters, deodorants, shampoo of zepen bevatten vluchtige organische componenten (VOC) die gevaarlijk zijn. Parfums moeten vervliegen, je draagt ze zodat je buur kan genieten van het geurtje.
We gebruiken dagelijks producten in een spuitbus (vb horeca cleaner, WD-40 olie, radiotor verf, contactspray …) of WC-reinigers in een sproeier. Bij het verstuiven komen de vluchtige stoffen vrij. Dit zijn de fijne stofdeeltjes die je inademt en hart- en longschade veroorzaken.
Bij een korte blootstelling aan heel hoge concentraties, zoals tijdens schilderwerken of gebruik van lijmen en spuitbussen, kunnen duizeligheid, misselijkheid, irritatie van ogen en luchtwegen optreden. Deze effecten zijn tijdelijk. Bij beroepsschilders is OPS of de ‘schildersziekte’ een bekend gevolg van langdurige of herhaalde blootstelling aan hoge concentraties oplosmiddelen. De opgedane gezondheidsschade is onherstelbaar.
ABC van vluchtige organische stoffen
A= Aceton
Komt o.a. voor in dissolvent, vernis en behang. Kan irritatie van neus, keel en ogen veroorzaken. Bij hogere concentraties kunnen zelfs hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, slaperigheid en verwardheid opduiken.
B= Butanol
Komt voor bij kachels, openhaarden en rook van kaarsen en sigaretten. Deze vluchtige organische stof kan permanente oogschade veroorzaken. De dampen zijn irriterend voor het ademhalingssysteem en beïnvloeden ook het centrale zenuwstelsel wat sufheid of duizeligheid kan veroorzaken. Vroege symptomen van blootstelling kunnen o.a. vermoeidheid en hoofdpijn zijn.
B=Benzeen
Vind je frequent terug in tabaksrook, lijmen, verven, detergenten, boenwas. Bij lagere concentraties kan duizeligheid, hartritmestoornissen, beven, verwarring en bewusteloosheid optreden. Bovendien kan een langdurige blootstelling aan relatief hoge concentraties benzeen kanker van de bloedvormende organen (leukemie) veroorzaken.
C=Carbon Disulfide
Bij hoge concentraties en bij langdurige inademing van koolstofdisulfide is de stof giftig. Het is zeer schadelijk en irriterend voor de huid, ogen en de luchtwegen. Koolstofdisulfide kan via de huid het lichaam binnendringen en leiden tot hevige irritatie, roodheid, jeuk en ontstekingen.
D=Dichlorobenzine
Komt het meest voor in deodoranten en mottenballen. Kan schadelijke effecten hebben op de lever, de nieren en het bloed. Blootstelling aan de vluchtige organische stof is op lange termijn mogelijk zelfs kankerverwekkend.
E=Ethanol
Vind je meest in glasreinigingsmiddelen, wasmiddelen, detergenten en wasmiddelen voor de vaatwasser. Bij blootstelling aan concentraties hoger dan 3000 mg/m3 worden klachten als hoesten, droge keel en prikkeling van de ogen en de neus. Op lange termijn, en bij hoge concentraties, is ethanol kankerverwekkend.
F= Formaldehyde
Is vaak verwerkt in vloerlak, spaanplaten, bepaalde kunststoffen, houtpanelen en voorgelijmde vloerbekleding of behangpapier. Formaldehyde kan bij inademing gezondheidsklachten zoals irritaties van de oogslijmvliezen en van de bovenste luchtwegen veroorzaken. Op lange termijn kan formaldehyde kanker veroorzaken.
G= Glycol
Glycol wordt op grote schaal gebruikt als oplosmiddelen voor harsen, verven, vernissen, kleurstoffen en inkten. Je vindt ze ook terug in reinigingsmiddelen, vloeibare zepen en cosmetica. Kan schade toebrengen aan het zenuwstelsel en de nieren.
H= Hexaan
Hexaan wordt gebruikt in de productie van lijmen voor schoenen, leerproducten en dakbedekking. Deze stof wordt ook gebruikt om bak- en braadoliën te produceren en als reinigingsmiddel of ontvettingsmiddel. Verder wordt ze ook regelmatig ingezet in de textielindustrie. Bij chronische blootstelling kan Hexaan het zenuwstelsel ontregelen. Dit kan leiden tot tintelingen, krampen en spierverslapping van de ledematen. In ernstige gevallen leidt dit tot afbraak van de spieren, coördinatieverlies en problemen met het zicht.
In combinatie met roken is het risico 30 keer hoger
Dat meldt de European Cleaning Journal (ECJ) op basis van een recent in het tijdschrift Neurology gepubliceerde studie. Het ECJ schrijft dat het risico op ontwikkeling van de neurodegeneratieve aandoening MS zeven keer hoger is bij mensen die met oplosmiddelen werken en bij wie de ziekte in de familie voorkomt. Constante longirritatie zou het immuunsysteem activeren.
Het risico op MS is zelfs 30 keer hoger wanneer mensen ook nog roken, concluderen de onderzoekers. Volgens de studie kunnen de hiervoor genoemde conclusies erop wijzen dat constante longirritatie het immuunsysteem op zo’n manier activeert dat het mogelijk MS veroorzaakt. Want bij deze ziekte raken immuun cellen defect en vallen zij de zenuwen in het eigen lichaam aan.
Blootstelling kan longontsteking en irritatie veroorzaken
“Het is mogelijk dat blootstelling aan oplosmiddelen en roken zowel longontsteking als irritatie veroorzaakt die leidt tot een immuunreactie in de longen,” zegt Dr. Anna Hedström. De onderzoeker van het Karolinska Instituut in Stockholm is de auteur van de studie. “Dit zijn belangrijke interacties, waarbij de gecombineerde factoren een veel groter effect hebben dan één van de factoren alleen.
Hulp nodig
Is uw bedrijf te klein om een fulltime preventieadviseur in dienst te nemen? Of komt u als zaakvoerder tijd te kort om het werk uit te voeren zoals je zou willen? 4 safe helpt bij het maken van de risicoanalyse waarbij eerst een evaluatie gemaakt wordt van de verschillende gevaarlijke producten. Nadien onderzoeken we hoe de medewerkers deze producten gebruiken en welke collectieve of persoonlijke beschermingsmiddelen nodig zijn om veilig te werken. Contacteer 4safe voor ondersteuning.
Meer weten
Verplichte opleiding diisocyanaten tegen augustus 2023
