Het werken vanuit een werkbak of een werkplatform hangend aan een hijs- of hefwerktuig is in beginsel verboden. Enkel in uitzonderlijke situaties en onder strikte voorwaarden mag vanuit een werkbak aan een kraan worden gewerkt.
Manbak of werkmand aan een hijskraan is in principe verboden
De Codex boek IV, titel 4 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen bestemd voor het hijsen of heffen van lasten stelt dat het hijsen van personen slechts in uitzonderlijke situaties toegelaten is. Verder vinden we specifieke wetgeving rond werkbakken en werkplatformen opgehangen aan een kraan in art. IV.4-21.
- Voor de aanvang van het heffen/hijsen van PERSONEN moet een risicoanalyse (Art. IV.4-18) worden gemaakt die aantoont dat de veiligheid van de werknemers is verzekerd, in het bijzonder het val- en knellingsrisico.
- Alleen deze arbeidsmiddelen mogen gebruikt worden: kranen, vorkheftrucks, verreikers, mobiele kranen met telescopische giek en autolaadkranen. Gebruik van bouwterrein machines is verboden.
- Voor de ingebruikname, opstelling van de kraan, moet zowel het arbeidsmiddel ALS de werkbak SAMEN periodiek gecontroleerd worden door EDTC.
- De totale masse van de last (werkbak, materiaal en personen) mag niet meer bedragen dan 50 % van de nominale last van de kraan in normale gebruiksomstandigheden.
- De nominale bedrijfslast van de kraan moet minstens 1.000 kg zijn op de top van de giek.
- Voor de bepaling van de nuttige last in de werkbak wordt rekening gehouden met een gewicht van 80 kg per persoon en van minstens 40 kg uitrusting en materieel per persoon.
Hoe moeten we medewerkers evacueren uit een manbak?
Er moet een geschikt evacuatiemiddel (vb hoogwerker) aanwezig zijn tijdens de werkzaamheden. En natuurlijk moeten de personen een harnas met dubbele haak dragen om in alle veiligheid te kunnen overstappen naar het evacuatiemiddel op hoogte. Een andere optie is een “fast escape device”. Medewerkers moeten evenwel getraind worden om een evacuatie te doen op hoogte.
ARAB art 453.1
De ARAB is bijna volledig vervangen door de Codex. Art 453.1 geeft ons nog een aantal voorwaarden waaraan werkzaamheden vanuit een personenbak moeten voldoen:
• werken van korte duur
• het werk is niet mogelijk vanuit een hoogwerker / schaarlift of vanop een stelling
• of op moeilijk bereikbare plaatsen (vb putten)
De kraanbestuurder
De kraanbestuurder moet de werkbak altijd voorzichtig en met geringe snelheid verplaatsen. De hijssnelheid mag niet meer dan 20 m/min bedragen (art 453.11).
De lier moet voorzien zijn van een rem die de beweging stopt zodra de motoraandrijving uitvalt of zodra men het bedieningsorgaan loslaat (art. 453.7)
Er moeten doeltreffende maatregelen genomen zijn om slingerende en draaiende bewegingen van de manbak te voorkomen (art. 453.6) of het gevaarlijk overhellen of kantelen van de werkbak (art. 453.10).
Wanneer werknemers aanwezig zijn in een geheven werkbak moet de bedieningspost van het arbeidsmiddel permanent zijn bemand.
De werknemers in de werkbak moeten over een geschikt communicatiemiddel (walkie-talkie) beschikken met de kraanman.
De manbak aan een torenkraan of hijskraan
In de werkbak mogen zich niet meer dan 2 personen tegelijk bevinden (art 453.12) als zij werken vanuit de manbak. Het aantal is onbeperkt als personen verplaatst worden voor transport vb. van de grond naar een afgeschermd platform.
Er mogen alleen werkbakken worden gebruikt in goede staat, die alleen mogen gebruikt worden voor het hijsen van personen.
De manbak is minimaal 1 m diep, voorzien van rugleuning, een voetsteun en handvatten aan de binnenkant (art. 453.5)
De werkbak mag enkel aan een haak van een heftoestel bevestigd worden indien deze haak voorzien is van een veiligheidspal met zekere mechanische vastzetting: vastschroeven of inklikken (art. 453.4). Hijsbanden, lengen, stroppen mogen niet gebruikt worden. De kettingen of stalen kabels (4-sprong) zijn onlosmakelijk vastgemaakt aan de werkbak.
De werkbak is voorzien van een identificatieplaat (naam constructeur, fabricagejaar, serienummer, eigen gewicht van de werkbak, de nominale belasting en het aantal toegelaten personen).
Bij demontage of sloopwerkzaamheden vanuit een werkcontainer moet worden nagegaan of het draagvermogen van de werkbak / kraan als gevolg van het sloopafval niet wordt overschreden.
Er is geen CE-markering noch verklaring van overeenstemming IIa nodig, want de werkbak is niet onderworpen aan de machinerichtlijn.
Welk ankerpunt gebruiken voor het veiligheidsharnas
Art. 453.15 van het ARAB stelt: “De veiligheidsgordel of het veiligheidsharnas wordt vastgehecht aan een bevestigingspunt verschillend van de hefhaak van het heftoestel, door middel van een systeem dat elk onverwacht loshaken uitsluit. De gordel of het harnas mag vastgehecht worden aan het kabelblok waaraan de haak bevestigd is, maar het bevestigingspunt moet onafhankelijk van de hefhaak zijn.”
Drie zaken zijn m.i. belangrijk:
– Het bevestigingspunt moet verschillend zijn van de hefhaak;
– Het harnas mag vastgehecht worden aan de haakblok;
– Het bevestigingspunt moet onafhankelijk zijn van de kraanhaak.
In de wetgeving staat dus dat het verankeringspunt mag voorzien worden op de haakblok en dat het bevestigingspunt onafhankelijk moet zijn van de haak. Het verankeren aan de haakblok of het verankeren aan de ankerpunten van de container of manbak zelf zijn mogelijkheden die door de wetgeving toegelaten zijn. Het is geen wettelijke verplichting om een verankeringspunt op de haakblok te voorzien.
Tot welke windsnelheden mag een manbak gebruikt worden?
Werkbakken mogen niet worden gebruikt bij een windsnelheid van meer dan 17 m/s of 60 km/u (windkracht 7 Beaufort) en in ieder geval niet boven de windsnelheid die als maximaal toelaatbaar voor de kraan in bedrijf geldt (Art. 453.14). De kraanman beslist, in samenspraak met de mensen in de manbak, of er al of niet gehesen kan worden.
Een klankbord nodig
Heb je hulp nodig bij het uitwerken van de risicoanalyse werken op hoogte vanuit een manbak of wil je dat er een kraanprotocol wordt opgesteld ? Aarzel dan niet om ons te contacteren.
Meer informatie
Nieuwe regels rond de keuring van torenkranen
Mag je materiaal in de kraan laten hangen?
